Quarter 02

Leonardo Da Vinci - 1452 - 1519

Florentijns kunstenaar, wetenschapper, uitvinder, architect, astronoom, dichter. Centraal stond zijn grote talent als tekenaar. Zijn schilderwerk wordt gekenmerkt door beweging en expressie. Ondanks zijn vernieuwende inzichten en reeds bij leven grote faam, is zijn invloed op andere schilders lang niet zo groot geweest als die van andere giganten van de renaissance.

Geboren in het dorpje Vinci, werd Leonardo gevormd in het nabijgelegen Florence, waar hij ondermeer studeerde onder Andrea del Verrocchio. In 1482 vertrok hij naar Milaan, waar hij bij Ludovico Sforza verbleef en o.a. Het laatste avondmaal maakte. Nadat Milaan door Franse troepen was ingenomen (1499) reisde Leonardo weer naar Florence, waar hij van 1503 tot 1506 verbleef. In het Palazzo Vecchio werkte hij aan - grotendeels verloren gegane - muurschilderingen. Tot 1512 woonde hij wederom in Milaan, een periode waarin hij veel wetenschappelijke studies uitvoerde. Veel aantekeningen en schetsen hiervan zijn bewaard gebleven.

In 1513 wordt een schilderij voltooid waaraan hij in 1503 begonnen was en dat bij elke verhuizing meeging: La Gioconda (beter bekend als de Mona Lisa, thans te bezichtigen in het Louvre te Parijs).

Tussen 1514 en 1516 verbleef Leonardo op uitnodiging van paus Leo X in Rome. In 1516 wordt Leonardo door de Franse koning uitgenodigd naar Frankrijk te komen. Tot zijn dood in 1519 woonde hij daar in een landhuis bij Amboise, samen met zijn vrienden Melzi en Salai.

De veelzijdigheid van zijn genie blijkt misschien wel het best uit het feit dat de man die vooral bekend is als schilder van de Mona Lisa ook als de eerste geoloog kan worden beschouwd. Da Vinci was betrokken bij de aanleg van kanalen in Noord-Italië en bestudeerde daarvoor o.a. het ontstaan van fossielen, erosie en sedimentatie door rivieren en de opheffing van zeebodem tot land. Voorwaar een homo universalis.

Bron: http://www.statenvertaling.net/kunst/biografie/leonardo.da.vinci.html

Geleerd om d.m.v. te kijken naar het menselijk lichaam beter waar te nemen. De Modulor is een handig hulpmiddel om indelingen te bepalen naar het menselijk lichaam. Mijn fascinatie lag sowieso al bij het menselijk lichaam, ornamenten en natuur. Door composities toe te passen in de ontwerpen, maakt het een beeld spannend en dynamisch. Door het uitproberen van nieuwe technieken kwam men op een hoger niveau en werd het hogere doel een stukje dichterbij gehaald.

Entelechie = De toestand waarin de mogelijkheid werkelijkheid word - "De honger naar kennis"
Klaar maar nog niet voltooid fasen, de kiemstadium van natuur en kunst

Sfumato
Italiaans woord dat ‘in rook opgegaan’ betekent; een techniek om met
wazige omtrek en zeer subtiel verschil in licht en schaduw te schilderen.
Wordt speciaal gebruikt voor het werk van Leonardo da Vinci en zijn volgelingen.
13-4: ‘Mona Lisa’ Leonardo da Vinci

Bron: http://www.encyclo.nl/begrip/sfumato

Andrea del Verocchio:
Verrocchio was onder andere beeldhouwer, goudsmid en kunstschilder. Hij begon als goudsmid onder leiding van Giuliano Verrocchi, aan wie hij zijn naam heeft ontleend. Voor zijn opleiding als beeldhouwer wordt veelal Donatello aangewezen als zijn meester, dit wordt echter in twijfel getrokken omdat zijn stijl meer weg heeft van Antonio Rossellino. Voor de opleiding als kunstschilder was hij vermoedelijk leerling van Baldovinetti, maar er wordt ook wel beweerd dat hij samen met Sandro Botticelli onder Fra Filippo Lippi heeft gewerkt in Prato, waar een frescocyclus werd geschilderd.
Zijn grote doorbraak kwam echter pas na de dood van Donatello, in 1466, toen hij de favoriet werd van de Medici-familie. In deze periode maakte hij naast schilderingen en beeldhouwwerken ook kostuums en decoratieve wapens voor feesten van de Medici. Tevens was hij curator van de grote kunstcollectie van de Medici.
Het is waarschijnlijk dat Verrocchio de stad Florence tot 1480 niet verlaten heeft, ook al wordt er gezegd dat hij in Rome onder paus Sixtus IV heeft gewerkt. Begin jaren 80 van de 15e eeuw vertrok hij naar Venetië waar hij snel zou sterven. Hij liet zijn favoriete leerling, Lorenzo di Credi, de werkplaats in Florence leiden en zou deze later overnemen.

Bron: http://www.wga.hu/frames-e.html?/bio/v/verocchi/biograph.html

Michelangelo Buonarroti
1475 - 1564

Italiaans beeldhouwer, schilder, architect en dichter uit de Renaissance; algemeen beschouwd als een der grootste kunstenaars ooit. Werkte in Florence en Rome.

Michelangelo was een leerling van de schilder Domenico Ghirlandaio en van de beeldhouwer Bertoldo di Giovanni. In Florence leerde hij de klassieke oudheid kennen, die van grote invloed is geweest op zijn werk, en kwam hij via Lorenzo de' Medici in contact met enkele van de grote wetenschappers van zijn tijd. In 1496 trok hij naar Rome, waar hij in 1498/99 de bekende Pietà in de St.-Pieter maakte. Na terugkeer in Florence kreeg hij de opdracht voor de eveneens bekende David.

Paus Julius II gaf de opdracht tot de fresco's op het plafond van de Sixtijnse Kapel (1508-12): taferelen uit Genesis, omrand met afbeeldingen van profeten en naakte jongeren. Michelangelo werkte vier jaar aan het plafond, liggend op zijn rug. Hij schilderde daarna vrijwel niet meer, tot hij in 1536 begon aan Het Laatste Oordeel, op de achterwand van de Sixtijnse Kapel. Dat was in 1541 gereed.

Kenmerkend voor Michelangelo's stijl zijn de forse, gespierde lichamen. Hij overleed in 1564 in Rome en ligt begraven in Florence.

Bij leven was hij al beroemd en werd hij alom bejubeld, zeker in Italië. Hij stond ook bekend als pessimistisch en gierig.

Hansje van Haalem:
http://www.hansje.net/

Lees onderstaande twee teksten (in te zien via de academieserver) en vertel in eigen bewoordingen wat je relevant vindt voor je eigen praktijk nu. Tezamen met relevante (voor)beeld(en) plaatsen op hotglu.me;

Suzanna Héman. ‘Sol is our Spinoza’. In: Conceptuele kunst in Nederland en België 1965-1975: kunstenaars, verzamelaars, galeries, documenten, tentoonstellingen, gebeurtenissen’. Suzanna Héman, Jurrie Poot, Hripsimé Visser (Eds.). Amsterdam etc. 2002 (tent.cat. Stedelijk Museum Amsterdam), pp. 48-55; alléén pagina’s 48-55, de rest is optioneel.

Jan Tschichold ‘Penguin Composition Rules’.

Lezen: Geef in eigen bewoordingen weer wat je van onderstaande teksten hebt geleerd. Plaatsen op hotglue.me Eventueel aanvullen met eigen afbeelding(en):

Anita Rootselaar over tijdsbeleving in Laspost pp. 6-7: http://www.usatlas.nl/wp-content/uploads/2011/06/LP07-08-Nr3-Winter.pdf

Teksten uit ‘Zo doe je dat’ Van Joop Beljon (zie academieserver): pp. 56-65 (zon t/m lay-out), 79-112 (trap t/m ruïne), 146-156 (weg t/m artes funerales), 181-203 (Gestalt t/m spiraal);

Optionele referenties (wat je hiervan interessant vindt, omschrijf en plaats op hotglue.me):

Christian marclay, ‘The clock’: http://www.youtube.com/watch?v=6cOhWtyXGXQ&feature=youtube_gdata_player
‘loppende kalender’ van architect/kunstenaar John Körmeling: http://www.johnkormeling.nl/
Prof. Dijkgraaf en het heelal: http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1252017
Kunstenaars Fischli en Weiss, ‘Lauf der Dinge’: http://www.youtube.com/watch?v=-bAGaAKKVIk&feature=youtube_gdata_player
Stephen Hawking: http://www.fisica.net/relatividade/stephen_hawking_a_brief_history_of_time.pdf
The Chemical Brothers: http://www.youtube.com/watch?v=s5FyfQDO5g0
Beleving van tijd
Eadweard Muybridge: Gallopperende paard (1878): http://www.isgeschiedenis.nl/historische-foto/galopperend-paard-van-eadweard-muybridge/
Technologische ontwikkelingen in de fotografie levert nieuwe inzichten op.
On Kawara:http://uk.phaidon.com/agenda/art/articles/2012/january/04/make-a-date-with-on-kawara/
Gus Van Sant:http://www.youtube.com/watch?v=yr0mcWY0YBU
Pharrell Williams – Happy: http://24hoursofhappy.com/
Harlem Shake: http://www.youtube.com/watch?v=4hpEnLtqUDgVersnellen/vertragen van tijd
Te onderzoeken terminologie:
Sequentie, narratief
Time lapse: (http://nl.wikipedia.org/wiki/Time-lapsefotografie),http://vimeo.com/18323608
Stop-motion (http://nl.wikipedia.org/wiki/Stop-motion)

Realiseer met de groep 1 duimboek waarin jullie opvattingen over het begrip ‘tijd’ duidelijk wordt. Dit kan je doen aan de hand van een aantal van onderstaande thema’s:
Opkomst, bloei, verval
Verleden, heden, toekomst
Dynamisch, statisch
Drukte, rust
Poëzie, proza
Aarde, heelal

Voorwaarden: dat er op elke pagina een tijdsindicator voortkomt. Aantal pagina’s: minimaal 24. Formaat vrij; jullie individuele ‘handschrift’ er in te zien is; wellicht te verdelen aan de hand van eigen karakters of symbolen (lijn vierkant circel etc.);

Planning:

Klassikaal tekst lezen over tijd;
Groepen samenstellen;
Brainstormen n.a.v. tekst en tijd;
Start tekenen.
Eind van de les klaar;
Werking registreren.
Plaatsen als groep op mywdka.nl
Individueel plaatsen op hotglue.me
Neem duimboek mee naar andere lessen!

nhoud setje:
Reparatiedoos Simson Normaal voor de gewone fiets.
Inhoud goed voor ruim 12 plakbeurten.
1. 3 metalen bandenlichters
Bandenlichters worden gebruikt om buitenband los te wrikken van de stalen fietsvelg. Waardoor je de binnenband eruit kunt halen.
2. Ventielslang
Het ventiel bestaat uit een stalen buisje dat aan het uiteinde is afgesloten, maar dat aan de zijkant een opening heeft. Over het buisje heen is een stuk ventielslang geschoven. Dit is gemaakt van zeer elastisch materiaal. De lucht wordt met behulp van een fietspomp door de ingang in het buisje gepompt, waarna de luchtdruk de ventielslang opzij drukt en de lucht tussen het buisje en de ventielslang in de band instroomt. Door de luchtdruk in de band wordt de ventielslang strak tegen het buisje gedrukt, waardoor de lucht niet meer terug kan stromen. De ventielslang dient ook voor de afdichting tussen het eigenlijke ventiel en de aan de band bevestigde huls.
3. Waterproof schuurpapier
Wordt gebruikt om band op te schuren, voordat hierop de solutie wordt aangebracht.
4. Simson SF solutie (bandenlijm)
Na het opschuren van de binnenband, breng je de solutie aan over het lek/gat in de band. Dit zorgt ervoor dat het gat gedicht word en de plakker hecht.
5. 2 vierstrips (plakkers)
Vierstrips worden gebruikt als plakkers, die je over de solutie aanbrengt. Hiermee dicht je het lek.
Knippleister
Ook deze wordt gebruikt als plakker.
6. Buitenband plakker
Wordt gebruikt om naast het dichten van de binnenband, ook het gat in de buitenband te dichten. Voordat je dit doet eerst controleren of er niet restjes glas etc in je band zijn blijven hangen.
Volgorde
Band rond lek goed opruwen.
Licht inwrijven met laagje Simson Solutie.
Vijf minuten laten drogen.
Plakker aanbrengen, rondom stevig aandrukken.
Geschikt voor alle typen rubber, bindenbanden en simson plakkers.
Na openen drie maanden houdbaar.

Zet de fiets op zijn kop of hang hem op.
Draai het ventiel los.
Steek een bandenlichter tussen buitenband en de velg en haak de bandenlichter vast achter een wielspaak.Let op: wees voorzichtig. Wanneer de binnen band mee getrokken wordt is de kans groot dat de binnenband onherstelbaar beschadigd wordt.
Steek een tweede bandenlichter naast de eerst bandenlichter onder de band en trek deze voorzichtig langs de velg opzij onder de band langs.Op deze manier komt de buitenband vrij van de velg.
Duw het ventielhuis naar binnen, door de velg heen, en trek de binnenband naar buiten.
Plaats het ventiel terug op de band en pomp de band op.
Vul een emmer of afwasteil met water en dompel de band onder water.Tip: begin met het lek zoeken bij het ventiel en werk zo de gehele band af. Zo weet je waar je begonnen bent.
Heb je het lek gevonden maak dit deel van de band goed droog en zet er met bijvoorbeeld een krijtje een cirkel om. Zo vind je het lek snel weer terug. Laat hierna de band leeglopen.
De plek rond het lek moet nu opgeruwd worden. Dit gaat het beste met een stukje waterproof schuurpapier. Het te behandelde plekje moet je ruimer opruwen dan het aan te brengen plakkertje
Knip nu eerst een plakkertje op maat. Vaak zitten er in de reparatieset al voorgeknipte reparatie plakkertjes.
Verwijder de folie dat achter op het plakkertje zit en smeer dit plakkertje evenals de plek op de binnenband waar deze straks opgeplakt wordt (ruim om het gat), en laat dit ongeveer 1 min drogen.
Plak de plakker op de band en duw deze stevig op de band en houd deze enkele seconden stevig vast.Let op: Voordat we de band weer terug gaan plaatsen gaan we eerst weer met een beetje water controleren of de reparatie goed uitgevoerd is.
Eerst plaatsen we het ventiel terug in de velg. Zet het ventiel losjes met het moertje vast op de velg. Nu moet er een klein beetje lucht in de band gepompt word. Dit voor komt dat de band straks gedraaid om de velg komt te zitten.
Inspecteer met uw vingers de binnenzijde van de buitenband om te zien of er nergens iets scherps doorheen steekt. Kijk ook of de velg lint nog intact is. Deze beschermt de binnenband tegen de spaaknippels.
Leg de buitenband met de hand weer om de velg, te beginnen bij het ventiel en beide kanten opwerken.
Pomp de band nu verder op, zet het ventiel goed vast en fietsen maar !

BOEKENKAST + TEKST SAMENVATTINGEN -->

Jan Tschichold ‘Penguin Composition Rules’.

Rule based design, het precies uitleggen van ontwerp. De marge bepalen waarin gewerkt moet worden. Door de regels word er eenheid gecreëerd en vormen verdere uitwerkingen 1 geheel. Het precies uitleggen vind ik erg handig, alhoewel het weinig overlaat van creatieve vrijheid. Rule-based lijd echter wel tot een sterke identiteit, de grenzen zijn dan om op te zoeken.

Paul Mijksenaar - De vorm zal u toegeworpen worden.

Vormgeving van visuele informatie,
vorm en functie, schema optisch, architectuur, esthetische criteria van ontwerpers, swatch, iconografie, Douwes Dekker - zonder inhoud geen vorm

Vorm en functie, een sparrend stel waar geen winnaar is. Persoonlijk vind ik dat men moet kijken naar de situatie waarin deze vraag opkomt. Wat is hoofdzakelijk? Wat is de boodschap? Moet het een onderwerp uitleggen of moet je blik ernaar getrokken worden? Visueel herkenbaar of experimenteel aandacht trekkend? Er is geen duidelijke lijn tussen deze gebieden, het liefst van beide een beetje. De balans vinden of juist totaal de uiterwaarden opzoeken, dat is het relevante voor mijn vakgebied. Een vraag die bij elk ontwerp rondtolt.

Scott McCloud. “Understanding Comics”. New York 1994, 60-73

The Gutter, fragmentatie, ''geloven dat het er is", fantasie, aanname, zintuigen, closure, tijd en beweging. tijd

Door middel van verschillende beelden in te zetten kan een zintuigelijk gevoel opgeroepen worden. De Gutter, ofwel tussenruimte, draagt bij aan de onderbewuste aanname van een beeld/verhaal. Door dit te integreren in je eigen ontwerp hoeft dus niet elke stap vormgegeven te worden, maar laat je deze 'tussenstappen' over aan de lezer/kijker van het visuele beeld en/of tekst.

‘Zo doe je dat’ Van Joop Beljon

Grotto - lichtinval, refugium (=ecologie), trappen, gelaagdheid, poorten, verval, vorm & emotie, kooi-gesloten en open vormen. Vorm & lichaam, gestiek(=gebaar) Gestalt = waarnemingspsychologie (ordeningsprincipe van waarneming/eenheid in verscheidenheid)

kijk verder dan je neus lang is, ga reizen en neem die ervaringen op in je ontwerp. Momenteel heb ik zelf van verschillende werelden mogen proeven (een aantal voorbeelden: Indonesië/Thailand/Zuid-Afrika/Turkije). Door deze ervaringen toe te passen in mijn eigen ontwerp kan je je sneller inleven in situaties en weet je ook hoe het er werkelijk aan toegaat. Elk land heeft zijn eigen manier van vormgeving, het opent nieuwe deuren, waardoor je wijze van waarnemen veranderd/beïnvloed word. "Het uiterlijk is het innerlijk. In platonische termen: de vorm is de drager van het idee. Wiskunde en vormgeving verbanden dmv. spiraal en piramide, het "magische".

Anita Rootselaar over tijdsbeleving in Laspost

"Slechts door de tijd wordt de tijd overwonnen". Planck-lengte, Pre- sentisme(=enkel het heden. Het verleden is geweest, maar is niet meer, en de toekomst zal ko- men maar is nog niet. Het heden en dus al het bestaande verandert continu volgens het presentisme. Dit is het temporaal worden of passeren.) Possibilisme (=In het possibilisme is naast het heden ook het verleden werkelijk; alleen de toekomst hoort niet bij het bestaande. De realiteit groeit dus in feite met het ontstaan van een bepaalde realiteit uit een onbepaalde of potentiële realiteit. Deze visie doet meer recht aan de asymmetrie van tijd die wij waarnemen. Ik kan immers vrijwel niets met zekerheid zeggen over te toekomst, terwijl ik wel uitspraken kan doen over het verleden. Bovendien kunnen acties in het heden bepaalde toekomstige mogelijkheden actualiseren terwijl het verleden niet lijkt te bestaan uit meerdere actualiseerbare mogelijkheden.) Eternalisme(=Eternalisme stelt feitelijk dat alles altijd is, en ontkent daarmee het pas- seren. Het eternalisme geeft een statische notie van tijd, zonder ‘worden’. De toekomst is in deze conceptie reëel en geen verzameling ongereali- seerde mogelijkheden. Ook eternalisme onderkent hiermee de schijnbare asymmetrie van de tijd niet; volgens het eternalisme is er geen objectief verschil tussen verleden, heden en toekomst, zoals er in de ruimte ook geen waarnemer-onafhankelijk verschil is tussen ‘hier’ en ‘daar’. De ver- schillen tussen hier en daar, heden en verleden, zijn subjectief en afhan- kelijk van ons standpunt. Het eternalisme wordt ook wel de ‘block universe theory’ genoemd, omdat het de werkelijkheid beschouwt als een enkel blok ruimtetijd waarin de tijdsplakken geordend zijn door hun onderlinge relatie. Ons mentale perspectief verdeelt het blok in de delen verleden, heden en toekomst.)

Wat is tijd? En wat was er voor tijd? Vragen waar niemand een antwoord op heeft. Momenteel word aangenomen dat tijd ontstond na de oerknal, maar wat dan precies en hoe ziet tijd er eigenlijk uit?Stroomt tijd? Hoe beleeft men tijd?

http://www.usatlas.nl/wp-content/uploads/2011/06/LP07-08-Nr3-Winter.pdf

Suzanna Héman. ‘Sol is our Spinoza’. In: Conceptuele kunst in Nederland en België 1965-1975: kunstenaars, verzamelaars, galeries, documenten, tentoonstellingen, gebeurtenissen’.

Joseph Kosuth, Daniel buren
Sol Lewitt - Sentences manuscript. Waarde en betekenis conceptuele kunst.

Eigen positie definiëren door middel van een manuscript. Anti-Rationeel? Scenteses gebruiken voor eigen manuscript:
- Om zich open te stellen voor nieuwe ervaringen moet men openstaan om een onologische keuze te maken en deze tot het eindresultaat ervan volgen.
- De waarde van het conceptuele kunstwerk ligt in zijn onvoorspelbaarheid.
- Het doel van het concept geeft de kunstenaar volledige vrijheid, niets van tevoren bepaald.
- r is niets anders nodig dan de eigen weg te vervolgen, of het ook op die manier begrepen wordt, is niet het probleem van de kunstenaar.
- Elke toeschouwer benaderd een kunstwerk met een hele historie aan interpretatie
- De interpretatie van de kunstenaar van zijn eigen werk is niet beter dan die van iemand anders, soms zelfs slechter.
- De conceptuele kunstenaar krijgt te maken met wat de kunstenaar zelf niet zou verwachten.

BOEKENKAST OPVATTINGEN

Tijd is ongrijpbaar, het is overal om ons heen. Dit als een 4e dimensie. Het ‘gruis’ (dat roteerd om zijn eigen as) veranderd constant van ongrijpbaarheid tot “bijna tastbaar”. Je kunt de klok vergelijken met een ontastbare ruimte die door de verschillende deeltjes toch weergeven word. (Een soort download/dataveld dat rondzweeft om ons heen. Dit alles roterend om zijn eigen as.

Architektuur is een belangrijk middel in de grafische vormgeving. Het heeft een logische opbouw waar gespeeld word met aantrekkelijkheid van het ontwerp. De kijkrichtingen zijn van groot belang, de uitstraling en boodschap zijn onderbewuste belangrijke factoren. De schijnbare gelijkheid van maten en verhoudingen vind ik een interessant gegeven. Een goed voorbeeld is het Partheon (zie afbeelding links) waar de optische correctie is toegepast, het schema geeft goed weer hoe de verhoudingen zouden zijn als men geen optische correctie zou hebben toegevoegd in het ontwerp/bouw. een interessant gegeven om naar te kijken in mijn eigen ontwerpen. Alhoewel deze niet percé op orde gericht zijn, kan je in de chaos van sommige ontwerpen toch een bepaalde correctie toevoegen waardoor het net lekker in het oog ligt.

Iconen & Iconoclasten

Persoonlijk vind ik het een vreemd verhaal, een beeld dat zo'n emotie bij mensen kan opwekken
dat ze het beginnen te slopen. Wat voor een beeld het ook is, een beeld roept altijd positieve en
negatieve reacties op. Soms kan een weerspiegeling van een onderwerp juist beter communiceren
dan een tekst. Andersom werkt dit hetzelfde, zoals bijvoorbeeld met kalligrafie wat men in de
islamitische landen al deden (waar beeld verboden was). Hier probeerde men door middel van
patronen toch een verhaal te vertellen. Tekst en beeld kan elkaar versterken maar hoeft niet.
Maar om nou al het gemaakte werk te slopen? Iconen zijn van groot belang in vormgeving, je kan er een complex onderwerp in één keer mee duidelijk maken. Tegenwoordig zijn de iconen een handig hulpmiddel in bijvoorbeeld de "app's" van nu (Zie afbeelding)

Bij de wetten van harmonie kan ik terugkoppelen naar de muziek die ik zelf schrijf/maak. De verhoudingen hiervan komen dikwijls overeen met vormgeving. Persoonlijk vind ik dit een interessant gegeven omdat de verhoudingen tussen de toonsoorten/noten van de muziek uitmaakt of het wel of juist niet lekker klinkt. Ditzelfde geld voor vormgeving, vaak is er een bepaalde harmonische samenwerking tussen de (tonen) tinten/elementen van vormgeving waardoor het ontwerp er in onze ogen goed uit ziet/sfeer goed neerzet.